ساخت نمونه آزمایشگاهی سیستم مدار بسته آبزی پروری و بررسی عملکرد فیلتر زیستی

به دلیل محدودیت آب و به ویژه بحران کمبود آب در طی سال های اخیر، آبزی پروری نوین از روش سنتی پرورش در سازگان های باز به سمت تولید محصولات با کیفیت و تراکم بالا در سازگان های مدار بسته گرایش یافته است. به همین منظور تاکنون حدود 60 سازگان مدار بسته پرورش قزل آلا در کشور راه اندازی شده است که به دلیل نبود توان مدیریتی، ضعف طراحی و مشکلات اقتصادی بسیاری از این سیستم ها غیر فعال هستند. در تحقیق حاضر سعی بر آن شد یک سازگان مدار بسته پرورش ماهی با حداقل هزینه های ممکن ساخته و کارایی این سازگان بررسی گردد. اجزا سیستم شامل سه مخزن گرد 3/0 متر مکعبی جهت نگهداری ماهی، فیلتر فیزیکی درام، فیلتر زیستی غرقابی و مخزن ضدعفونی بود. نرخ روزانه تعویض آب برابر 3-5% کل حجم آب سیستم بود. فعال سازی فیلتر زیستی از طریق معرفی باکتری های شوره زا (از دو منبع متفاوت) و به کمک آمونیاک تولیدی توسط ماهیان انجام شد. در طول دوره فعال سازی فیلتر زیستی، عملکرد آن نیز مورد بررسی قرار گرفت. شرایط محیطی شامل دما، ph، اکسیژن محلول، سختی، قلیائیت، جریان آب و بار هیدرولیکی سیستم، در محدوده بهینه برای رشد و فعالیت باکتری های شوره زا نگهداری شد. پارامتر های کیفی آب ورودی و خروجی فیلتر زیستی شامل: دما، ph، آمونیوم و نیتریت روزانه مورد ارزیابی قرار گرفت. طی دوره فعال سازی فیلتر مقادیر آمونیوم و نیتریت افزایش یافته تا به نقطه بیشینه خود رسیده، سپس کاهش یافت و در محدوده معینی ثابت گردید. بیشینه غلظت آمونیوم ( mg/l86/2) در روز 9 و بیشینه غلظت نیتریت ( mg/l7/0) در روز 29 روز مشاهده گردید. فعال سازی کامل فیلتر زیستی در روز 31 آزمایش به وقوع پیوست. پس از فعال سازی فیلتر زیستی، نتایج بدست آمده طی یک دوره 16 روزه بررسی کارایی سیستم، نشان دهنده کاهش معنی دار آمونیوم و نیتریت بعد از خروج از فیلتر زیستی بود (01/0> p) به گونه ای که میزان این دو پارامتر در طی دوره آزمایش، پایین تر از حد مجاز برای ماهیان قرار داشت. کارایی حذف آمونیوم توسط فیلتر زیستی در محدوده 12 تا 52% بدست آمد که حاکی از کارایی بالای سیستم حاضر در حذف ترکیبات نیتروژنی است. در مجموع با توجه به نتایج بدست آمده و عملکرد ماهیان در سیستم (ضریب فربهی 52/1) و هزینه پایین ساخت این سیستم، نه تنها می توان آن را برای تولید متراکم ماهی توصیه نمود بلکه می توان از آن در کاهش بار آلودگی ورودی به سازگان های آبی دریافت کننده پساب واحدهای آبزی پروری استفاده نمود.